Anahtar kelime araştırması, SEO’nun kalbidir; çünkü hangi kelime öbeklerinin gerçek kullanıcı talebini temsil ettiğini bilmeden içerik planı, bilgi mimarisi ya da reklam stratejisi sağlıklı kurulamaz. Ücretli yazılımlar kuşkusuz güçlüdür; ancak doğru yöntem ve disiplinle yalnızca ücretsiz araçlardan yararlanarak da şaşırtıcı derecede isabetli bir anahtar kelime listesi elde edebilirsiniz. Bu yazıda, arama niyetini doğru okumaktan başlayıp, Google’ın kendi ücretsiz veri kaynaklarını ve üçüncü parti ücretsiz araçları kullanarak fikirleri toplamayı, kümeler hâlinde düzenlemeyi ve hepsini uygulanabilir bir içerik haritasına çevirmeyi adım adım göstereceğim.
YAZI İÇERİĞİ
Önce iki kritik soruya net cevap vermek gerekir: (1) Bu aramayı yapan kişi tam olarak ne istiyor (niyet)? (2) Bu arama, bizim iş hedefimize nasıl katkı sağlar (iş uyumu)? Niyet–değer kesişimi, hangi kelimeleri kovalamaya değeceklerini belirler. Sonrasında hacim ve görünürlük potansiyeli gelir: mevsimsellik, sayfa türü uyumu, rekabet yoğunluğu ve tıklanabilirlik (SERP üzerindeki zengin sonuçlar nedeniyle beklenen CTR). Son aşamada terimleri konu kümelerine (topic cluster) ayırır, her kümeye bir “köşe taşı” sayfa ve onu besleyen alt içerikler atarsınız; dahili bağlantı planıyla birlikte bütün yapı arama motorlarına ve kullanıcılara daha anlaşılır hâle gelir.
Aşağıdaki yöntem, WordPress blogundan e-ticarete, yerel hizmet sayfalarından niş bilgi sitelerine kadar geniş senaryolarda uygulanabilir. Parça parça teoriden çok, pratik kontrol listeleri ve gerçekçi örneklerle ilerleyeceğiz; böylece okur okumaz kendi listenizi üretmeye başlayabilirsiniz.
Temeller: Arama Niyeti, Kullanıcı Yolculuğu ve “Fırsat” Nedir?
Her anahtar kelime, kullanıcı yolculuğunun bir durağıdır. Dört niyet kategorisi pratik kullanım için yeterlidir: bilgilendirici (informational), yönlendirici (navigational), ticari/işlem (commercial–transactional) ve yerel (local). Aynı konu içinde bu niyetler iç içe geçebilir; örneğin “saç ekimi fiyatları” hem bilgi hem de işlem niyeti taşır. Hedefimiz, niyeti yanlış sınıflandırıp içerik–SERP uyumsuzluğu oluşturmamaktır: bilgi niyeti için satış odaklı bir sayfa hazırlamak ya da işlem niyeti ağır basan bir sorgu için ansiklopedik bir yazı sunmak tipik hatalardır.
“Fırsat” kavramını üç değişkenin birleşimi gibi düşünebiliriz: (a) talep (hacim ve trend), (b) erişilebilirlik (rekabet/difficulty ve SERP yapısı) ve (c) iş değeri (dönüşüm potansiyeli, müşteri yaşam boyu değeri, marj). Ücretli araçlar bu değişkenleri tek puana indirir; ücretsiz yaklaşımda ise göstergeleri kendimiz türetiriz. Şöyle bakın: SERP’in ilk sayfasındaki alan adlarının otoritesi ve sayfa türleri, içerik derinliği, sonuç türleri (video, yerel paket, alışveriş, PAA kutuları), başlık ve URL kalıpları ve kullanıcıların kullandığı tipik ifadeler (“nasıl yapılır”, “fiyat”, “en iyi”, “yakın”) bize hangi sayfa tipinin kazandığını ve nerede boşluk olduğunu anlatır.
Basit bir pratik test: hedef kelimenizi Google’da aratın. İlk 10 sonucun sayfa tiplerini not alın (blog, kategori, ürün, hizmet, sözlük, YouTube). İlk sayfada kaç reklam, alışveriş kartı, harita paketi var? “People Also Ask” soruları hangi alt niyetlere işaret ediyor? Görsel sonuçlar baskın mı? Bu hızlı tarama, uygun sayfa tipini (örneğin kapsamlı kılavuz mu, hizmet sayfası mı, karşılaştırmalı liste mi) ve içerik derinliğini doğrudan söyler.
Yanlış niyet eşleşmesine örnek: “hemşire forması fiyatları” için yalnızca marka hikâyesi anlatan bir blog yazısı yayınlamak; SERP’te ürün ve kategori sayfalarının baskın olduğu bir sorguda blog yazısı sıralama almakta zorlanır. Tersine “hemşire forması bedeni nasıl seçilir” gibi bilgilendirici bir sorguda yalnızca alışveriş sayfası sunmak yetersizdir; burada pratik beden tablosu, kumaş rehberi ve bakım önerileri içeren kapsamlı bir içerik gerekir.
Kontrol listesi:
- Hedef kelime için niyeti tek cümleyle yazdım mı?
- SERP’te baskın sayfa türünü ve zengin sonuçları kaydettim mi?
- PAA sorularından çıkarılacak alt başlıkları işaretledim mi?
- İş değeri: Bu sorgudan satış/lead/abonelik gelebilir mi?
Google’ın Ücretsiz Veri Kaynakları: Doğrudan Niyeti Okumak
Ücret ödemeden en güvenilir sinyallerin büyük kısmını Google’dan alabilirsiniz:
a) Google Trendler: Mevsimsellik ve bölgesel ilgi için idealdir. Terimleri karşılaştırın (“hemşire forması”, “scrubs”, “cerrahi forma”) ve şehir bazında kırılımlara bakın. “İlgili sorgular” bölümündeki “yükselen” ifadeler, hızla ivmelenen alt konuları gösterir; içerik takvimine erken almak rekabet avantajı sağlar. 12 ay görünümünün yanı sıra 5 yıl grafiğine de bakın; kısa dönem dalgalanma ile yapısal artışı ayırırsınız.
b) Otomatik tamamlama (Autocomplete) ve “İlgili aramalar”: Arama kutusuna yazarken çıkan öneriler, gerçek kullanıcı kalıplarını yansıtır. Sorgunuzun sonuna alfabetik harfler ekleyerek varyasyonları genişletin (“saç ekimi a… b… c…”). Sonuç sayfası altında listelenen “ilgili aramalar”, yeni küme çekirdekleri verir. Bu fikirleri hemen bir çalışma sayfasına atın.
c) People Also Ask (PAA) kutuları: Kullanıcının bir sonraki sorusunu gösterir. Soruları tıklayıp yaydıkça yeni sorular gelir; bunları alt başlık (H2/H3) olarak planlayın. Hedefiniz “cevap derinliği + kanıt”tır: kısa doğrudan yanıt + tablo/örnek + gerektiğinde görsel/video.
d) Google Search Console (GSC): Yayında bir siteniz varsa altın madeni. Performans raporunda sayfa ve arama sorgusu bazında gösterim–tıklama–konum verilerini çekin. “Yakın isabet” (gösterimi yüksek, ortalama konumu 8–20) sorguları bulun. Bunlar küçük optimizasyonlarla hızlı kazanımdır: başlıkta/kapsamda eksik varyantları eklemek, PAA sorularını entegre etmek, dahili bağlantıyı güçlendirmek. Düşük CTR’de başlık-meta test edin; SERP’e göre “yıl” ve “karşılaştırma” gibi kalıpları deneyin.
e) Keyword Planner (Ads hesabı gerekir): Reklam vermeseniz de hacim aralıkları ve yakın varyant kümeleri sunar. “Yeni anahtar kelimeler keşfedin” bölümünde tohum sorguları ve rakip URL’leri girip liste çıkarın. Dikkat: hacimler, “eşdeğer varyantları” birleştirdiği için yaklaşık değerlerdir; trend ve göreli büyüklük için faydalıdır.
f) SERP gözlemi (manuel): Zengin sonuç sayısı arttıkça organik tıklanabilirlik düşebilir. “Haber”, “alışveriş”, “harita”, “uçuşlar” gibi ağır SERP türlerinde CTR potansiyelini düşük kabul edip sayfa tipinizi buna göre seçin (liste, kıyas tablo, yerel sayfa, video). Ayrıca sonuç başlıklarındaki tekrar eden kalıplar (ör. “2025 Fiyat Listesi”) size kullanıcı beklentisini anlatır.
Uygulama örneği (yerel hizmet): “İstanbul diş beyazlatma fiyatı” sorgusunda Trendler mevsimsellik düşük; PAA “kaç dakika sürer”, “zararlı mı”, “kalıcı mı” gibi sorular üretir. SERP’te klinik sayfaları ve blog yazıları karışıktır; bu, hem hizmet sayfası hem kapsamlı SSS blogu gerektiğini söyler. Aynı yaklaşımı “saç ekimi”, “işçi kıyafetleri” ve “hemşire forması” gibi sektörlerde kullanabilir, şehir ekleriyle (İstanbul/Ankara/İzmir vb.) yerel kümeler çıkarabilirsiniz.
Kontrol listesi:
- Trendler’de 12 ay ve 5 yıl görünümlerini karşılaştırdım mı?
- PAA ve ilgili aramalar kaydedildi mi?
- GSC’de “yakın isabet” sorgular etiketlendi mi?
- Keyword Planner’da rakip URL ile fikir çekildi mi?
Üçüncü Parti Ücretsiz Araçlar ve Eklentiler: Hızlı Kapsama
Tam sürüm ücretli olmasalar da aşağıdaki ücretsiz araçlar ve eklentilerle oldukça yol alabilirsiniz:
• Ahrefs Free Keyword Generator: Belirli bir tohum için yüzlerce fikir verir; ülke ve arama motoru seçebilirsiniz. “Questions” sekmesi, soru biçimli aramaları hızlıca çıkarır; SSS bölümleri için birebir.
• AlsoAsked (sınırlı ücretsiz): PAA ilişkilerini ağaç yapısında görselleştirir; alt başlık hiyerarşisini kurarken çok pratiktir. Hangi sorunun diğerini tetiklediğini görürsünüz.
• AnswerThePublic (günlük limit): Soru, ön ek/son ek ve alfabetik varyasyonları görselleştirir. Özellikle içerik takvimi için konu başlıkları üretmede yararlıdır.
• Keyword Surfer (Chrome eklentisi): SERP içinde kabaca hacim tahminleri ve benzer anahtar kelimeler gösterir; hızlı kıyas için “yerinde” bir çözümdür.
• Moz Keyword Explorer (sınırlı sorgu): SERP analizi ve “Priority” benzeri bir bileşik skor verir; rakiplerin sayfa tiplerini ve başlık kalıplarını kontrol etmek için kullanışlıdır.
• Ubersuggest (günlük limit): Fikir üretimi ve temel metrikler için işe yarar; ücretsiz kullanımda kota yönetimine dikkat edin.
• Soovle / Keyword Shitter 2: Autocomplete kaynaklarını farklı platformlardan toplar; uzun kuyruk (long-tail) yakalamada etkilidir.
• YouTube tarafı: Glasp Transcript ya da vidIQ’nun ücretsiz katmanı ile videolardan soru ve anahtar kelime fikirleri çıkarabilirsiniz. Video baskın SERP’lerde blog + kısa video ikilisi, iki kanaldan görünürlük yaratır.
Kullanım taktiği: Bir tohum kelime için en az üç farklı ücretsiz kaynaktan liste alın; yinelenen terimler kümelerin çekirdeği, benzersiz olanlar alt konu adaylarıdır. Böylece tek bir aracın önyargısını azaltır ve Türkçe dilinde eksik kalan varyasyonları yakalarsınız.
Kontrol listesi:
- En az üç ücretsiz kaynaktan çekirdek liste alındı mı?
- “Soru” formatındaki sorgular ayrı etiketlendi mi?
- Video-öncelikli konular işaretlendi mi?
- Araçların metrikleri tek tabloda birleştirildi mi?
Adım Adım Süreç: Tohumdan Kümelere, Kümelerden İçerik Haritasına
Adım 1 – Tohumları çıkarın: Ürün/hizmet anahtarlarınız, rakip URL’leriniz ve müşterilerin gerçek cümleleriyle başlayın. CRM notları, canlı sohbet kayıtları, SSS e-postaları, yorumlar ve sosyal medya soruları altın değerindedir. En az 30–50 tohum hedefleyin.
Adım 2 – Ham fikir toplayın: Google Autocomplete + İlgili Aramalar + PAA’dan ve en az iki üçüncü parti ücretsiz araçtan (ör. Ahrefs Free, AlsoAsked) fikir çekin. 200–500 satırlık bir ham liste normaldir. Her satırın yanına kaynağı (G, PAA, AFKG vb.) yazın.
Adım 3 – Temizleyin, normalize edin: Yinelenenleri kaldırın, yazım varyantlarını birleştirin (“saç ekimi”/“saç ektirme”). Aynı anlamı taşıyan yakın varyantları tek satırda toplayın; yanına “eşanlam” notu düşün. Türkçe’de eklerle oluşan varyantlar (çoğul, iyelik, soru eki) için arama niyetine odaklanın.
Adım 4 – Etiketleyin: Her terime şu etiketleri verin: niyet (I/N/T/L), sayfa türü (blog/hizmet/ürün/kategori/SSS/video), yolculuk evresi (TOFU/MOFU/BOFU), yerellik (şehir/ilçe). Ek olarak “kanıt ihtiyacı” (uzman görüşü, tablo, araç) ve “medya” (görsel/video) işaretleri koyun.
Adım 5 – Kümeler oluşturun: Aynı amacı ve SERP sayfa tipini tetikleyen terimleri tek kümede toplayın. Her kümede bir “ana konu” (primary) ve 3–7 “destekleyici alt konu” (supporting) olsun. Ana sayfa, alt konulara bağlansın; alt konular da ana sayfaya döndürsün (iki yönlü). Bu, konu otoritesi sinyali üretir.
Adım 6 – Öncelik matrisi yapın: Hızlı kazanım için şu kurala bakın: gösterimi yüksek, rekabeti orta, iş değeri yüksek ve sizin mevcut yetkin sayfa tipinize uygun kümeler ilk dalga. “Yeni sayfa tipi” gerektiren ama potansiyeli büyük kümeleri ikinci dalgaya alın.
Adım 7 – İçerik brifi yazın: Her sayfa için kullanıcı niyeti, birincil/ikincil anahtar kelimeler, PAA tabanlı alt başlıklar, tablo/grafik ihtiyacı, uzman alıntısı, görsel/video planı, iç/dış bağlantılar ve net bir CTA belirleyin. Başlık kalıbı örneği: “{Konu} Nedir? {Alt konu 1}, {Alt konu 2} ve {Yöntem/Adımlar}”.
Adım 8 – Yayınlayın ve ölçün: GSC’de hedef sorgular için gösterim/tıklama/konum; Analytics’te oturum başına sayfa ve dönüşüm oranı. 28–90 gün arasında ilk sinyalleri alın. Düşük CTR’de başlık ve meta’yı test edin; PAA’ya göre yeni SSS ekleyin; dahili bağlantıyı güçlendirin; alt konuları genişletin.
Mini örnek – “saç ekimi” hizmet sitesi:
Kümeler: “fiyat/ücret”, “yöntemler (FUE/DHI)”, “öncesi-sonrası bakım”, “riskler ve kalıcılık”, “klinik seçimi ve sorulacak sorular”. Her kümede bir ana sayfa + 3–6 destekçi içerik. Yerel sayfalar için “İstanbul/Ankara/İzmir saç ekimi” varyantları; klinik sayfasına randevu CTA’sı; blogda fotoğraflı vaka anlatımı. E-ticarette ise benzer mantıkla “hemşire forması kumaş türleri”, “yazlık-kışlık”, “beden tablosu”, “renk kodları” kümeleri kurulur.
Kontrol listesi:
- Her anahtar kelimeye niyet ve sayfa türü etiketi verdim mi?
- Kümeler arası dahili bağlantı planını çizdim mi?
- Briflerde ölçüm hedefi ve PAA tabanlı SSS var mı?
- Yayın sonrası 30–60 günlük izleme takvimi hazır mı?
Ücretsiz Skorlama Modeli: “Öncelik Puanı” ile Sıralama
Ücretli araç olmadan da rasyonel bir puanlama yapabilirsiniz. Basit bir 10 üzerinden “Öncelik Puanı” (ÖP) kuralı şöyle:
ÖP = (Hacim + Niyet Uygunluğu + İş Değeri + CTR Potansiyeli) – (Rekabet + Üretim Maliyeti)*
Açıklamalar:
- Hacim*: Keyword Planner aralıkları, Trendler endeksi ve ücretsiz araçlardaki göreli hacimlerin normalize ortalaması (0–3 puan).
- Niyet Uygunluğu (0–2): SERP’teki baskın sayfa tipi ile sizin planladığınız sayfa tipi birebir örtüşüyorsa 2.
- İş Değeri (0–2): Dönüşüm oranı ve marjı yüksek konular 2; bilinirlik odaklı üst tünel konular 1.
- CTR Potansiyeli (0–2): SERP’te yoğun reklam, alışveriş, harita yoksa ve zengin sonuçlar lehineyse 2; tersi durumda 0–1.
- Rekabet (0–2): İlk sayfada çok güçlü alan adları ve kapsamlı içerik yoğunsa 2 (yani puandan düşersiniz); orta ise 1; zayıf ise 0.
- Üretim Maliyeti (0–1): Uzman röportajı, özgün görsel/infografik, veri toplama, test gibi ekstra maliyetler varsa 1.
Uygulama: Her kümenin ana sorguları için bu puanı hesaplayın, >6 olanları “1. dalga”, 4–6 arası “2. dalga”, <4 “bekleme listesi”ne alın. Tabloyu iki haftada bir güncelleyin; özellikle Trendler’de yükselen sorgular kısa sürede ilk dalgaya terfi edebilir. Aynı tabloda “tahmini içerik tipi” (kılavuz, liste, kıyas, SSS, hizmet/ürün), “gereken kanıt” (rakamsal veri, uzman alıntısı, tablo) ve “beklenen yayın tarihi” sütunları bulunsun.
Ek ipuçları:
- Long-tail terimlerde (ör. “hemşire forması cepli kışlık küçük beden”) rekabet düşük olur; 400–800 kelimelik “hedef mini sayfalar”la hızlı konum alın.
- “Karşılaştırma” ve “en iyi” formatları, karar aşamasında yüksek dönüşüm getirir; ancak tarafsız, kanıtlı ve güncel kalmak şarttır.
- Yerel aramalarda NAP tutarlılığı (Ad, Adres, Telefon) ve Google İşletme Profili optimizasyonu, anahtar kelime kadar etkilidir.
- Video baskın SERP’lerde kısa YouTube videosu + blog yazısı ikilisi, iki kanaldan görünürlük sağlar.
Kontrol listesi:
- ÖP hesaplandı ve üç dalga listesi çıkarıldı mı?
- Long-tail mini sayfalar için hızlı üretim kuyruğu var mı?
- Yerel sayfalar ve video stratejisi ayrı planlandı mı?
- Puanlama tablosu güncelleme rutini belirlendi mi?
Anahtar kelime araştırması, “tek doğru araç” arayışından çok, doğru soruları sırayla sormakla ilgilidir: Kullanıcı ne istiyor, Google SERP bunu nasıl yansıtıyor, biz bu ihtiyacı hangi sayfa türüyle en iyi karşılarız ve buna iş açısından değer atayabiliyor muyuz? Ücretsiz yaklaşım, dağınık sinyalleri birleştirme disiplinini gerektirir; fakat ödülü büyüktür: sürdürülebilir bir içerik planı, ölçülebilir kazanımlar ve zamanla artan konu otoritesi. Bu yazıdaki çerçeveyi uyguladığınızda, yalnızca fikir toplamakla kalmaz, bunları mantıklı kümelere ve ölçülebilir hedeflere dönüştürmüş olursunuz.
Şimdi sırada uygulama var: 30 dakikalık bir oturum ayırın, Trendler + Autocomplete + PAA ile ilk 100 fikri çıkarın; iki ücretsiz araçla genişletin; temizleyip etiketleyin; üç kümeyi seçip briflerini yazın. 60 gün sonra GSC verisini açın ve hangi sorguların “yakın isabet”e dönüştüğünü görün. Döngüyü yineleyin; yalnızca ücretsiz araçlarla dahi güçlü ve kalıcı bir görünürlük yakalayabilirsiniz.